1. NATO HAREKATI ÇERÇEVESİNDE VERİLEN DESTEK:
a. Balkan Harekatı:
(1) Bosna-Hersek (SFOR):
(a) Bosna-Hersek sorununa çözüm bulmak maksadıyla 21 Şubat 1992 - 20 Aralık 1995 tarihleri arasında UNPROFOR (BM Koruma Gücü) ismiyle çok uluslu bir kuvvet bölgede görev yapmıştır. Müteakiben Dayton Barış Anlaşması’nın imzalanması ile birlikte NATO’nun liderliğinde IFOR (Barış Uygulama Gücü), 20 Aralık 1995 tarihinden itibaren Bosna-Hersek’te göreve başlamıştır. Aynı güç 20 Aralık 1996 tarihinde ismini SFOR (Barış İstikrar Kuvveti) olarak değiştirmiştir.
(b) Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin Bosna-Hersek'le ilgili kararına istinaden, 1.400 kişilik alay seviyesinde bir Türk Mekanize Görev Kuvvetini 4 Ağustos 1994 tarihinde Zenica’ya göndermiştir. Görevi NATO’nun devralmasını müteakip, 20 Aralık 1994’te bu birlik tugay çapına çıkarılarak IFOR’a tahsis edilmiştir. IFOR’un görev süresinin sona ermesinden sonra Türk Tugayı, 20 Aralık 1996 tarihinden itibaren NATO İstikrar Kuvveti-SFOR’a tahsis edilmiştir. İstanbul NATO Zirvesinde alınan karar gereği SFOR Harekatının sorumluluğu, 02 Aralık 2004 tarihinden itibaren Avrupa Birliğine devredilmiştir.
(c) BM döneminde harekata katılan birliğin masrafları, BM tarafından karşılanmıştır. NATO liderliğindeki dönemde birliklerimiz için Türkiye, yaklaşık olarak 200 milyon ABD Doları harcamıştır.
(2) Bosna-Hersek(ALTHEA):
(a) İstanbul NATO Zirvesinde alınan karar gereği SFOR Harekatının sorumluluğu, 02 Aralık 2004 tarihinden itibaren Avrupa Birliğine devredilmiştir.
(b) Bosna - Hersek'te; AB ALTHEA Harekatı kapsamında, 33 ülkenin katılımı ile 6.494 kişiden oluşan çok uluslu güç, üç sektör halinde görevini sürdürmektedir.
(c) NATO, “Saraybosna” karargahı vasıtasıyla “Advisory” görevlerini icra etmeye ve bölgede varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
(ç) Başlangıcından beri Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikasının geliştirilmesine, tam üyelik perspektifiyle uyumlu olarak yaklaşan Türkiye, söz konusu harekata halen NATO liderliğinde devam eden Barışı Koruma Harekatına yaptığı katkılarının aynısı ile iştirak etmiştir.
(d) Finlandiya liderliğindeki Kuzey sektöründe; Türkiye, Polonya ve Portekiz’den oluşan manevra taburuna Türkiye bir bölük ve Çokuluslu Tabur karargahına personel vermektedir. Manevra Tabur Komutanlığı 01 Aralık 2004-31 Haziran 2005 tarihleri arasında ilk dönem için Türkiye tarafından üstlenilmiştir. Müteakip dönemlerde liderlik altı ay süreyle Portekiz ve Polonya tarafından yürütülecek, çokuluslu tabur karargahı lider ülkenin bulunduğu kışlaya taşınacaktır. Ayrıca Türkiye, 6 adet İrtibat ve Gözetleme Timi (LOT) toplam 50 kişi ve Entegre Polis Birimine 23 kişi (Jandarma) ile katkıda bulunmaktadır. Avrupa Birliği ALTHEA Harekatında Türkiye toplam 371 kişilik kuvvet ile görev yapmaktadır.
(e) Kuvvet katkısına ilave olarak Türkiye, Avrupa Birliği harekatı kapsamında kurulan EUFOR Karargahına 10, Milli İstihbarat Hücresine 5, İnsan İstihbaratı Kısmına 2, NATO Saraybosna Karargahına 3, Kuzey Sektör Karargahına 4 toplam 24 personel ile katkı sağlamıştır.
(f) Ayrıca AB ALTHEA Harekatı da dahil olmak üzere sadece Balkanlarda kullanılmak kaydıyla Stratejik İhtiyat Kuvvetine Ağustos 2005 tarihinden itibaren 6 ay süreyle 500 kişilik bir manevra taburu ile katkıda bulunmuştur.
(3) Kosova:
(a) NATO harekatı esas itibariyle Miloseviç’i barışa zorlamak ve etnik temizlik harekatına son vermek için icra edilmiştir. Hava harekatı, 24 Mart 1999’da başlamış ve 10 Haziran 1999’da barışın sağlanmasıyla son bulmuştur. Türkiye, harekata başlangıçta Ghedi/İtalya’da bulunan 10 adet F-16 uçağı ile iştirak etmiştir. Uçaklarımız, harekat süresince gece ve gündüz toplam 2.000 saatten fazla uçarak 444 sorti gerçekleştirmiştir. Türkiye’den harekata iştirak için karar alınmış ve o esnada harekat sona erdirilmiştir.
(b) Adriyatik’teki NATO Akdeniz Daimi Deniz Gücü’nde bulunan bir fırkateyn ile Akdeniz Daimi Mayın Gücü’nde bulunan bir mayın avlama gemisi ile deniz harekatına iştirak edilmiştir.
(c) Harekatın başlaması ile birlikte Makedonya, Arnavutluk ve Türkiye'ye büyük bir mülteci akını başlamış ve bir insanlık dramı yaşanmıştır. Bu krizin çözümüne yardımcı olmak ve yaşanan insanlık dramında oluşan yaraları sarmak maksadıyla Arnavutluk'ta konuşlandırılan İnsani Yardım Kuvveti (AFOR)'ne Türkiye, bir Sahra Hizmet Bölüğü tahsis etmiştir. Sahra Hizmet Bölüğü, Mayıs 1999’da Arnavutluk'a intikal etmiş ve Eylül 1999’da Türkiye'ye geri dönmüştür.
(ç) NATO, Kosova’da barışı uygulamak maksadıyla KFOR çok uluslu gücü oluşturmuştur. KFOR kapsamında, halen 34 ülkenin (23 NATO, 11 NATO üyesi olmayan ülke) katılımı ile 17.645 kişiden oluşan çok uluslu güç dört sektör halinde görevini sürdürmektedir. Prizren’de konuşlu Kosova Türk Tabur Görev Kuvveti (380 kişi-Azeri ve Gürcü takımları hariç (68 kişi)), Çok Uluslu Alman/İtalyan Tugayı (ÇUT-GB) sektöründe görevine devam etmektedir. Tb. Kh. ve bir bölük Prizren’de, bir bölük Mamuşa’da ve bir bölük Dragas’ta konuşlanmıştır. KFOR karargahında Türkiye’ye 10 Sb., 2 Astsb. toplam 12, Güneybatı sektör karargahında 1 Sb. kadrosu tahsis edilmiştir. Sonbahar 2004 Gözden Geçirme Raporunda, KFOR’un 2005 yılında yapılacak İlkbahar 2005 raporuna kadar mevcut durumun muhafaza edilmesi kararlaştırılmıştır. Azeri ve Gürcü takımlarının masrafları da Türkiye tarafından ödenmektedir.
(d) KFOR K.nın Kosova toplumu, sivil makamlar, UNMIK ve diğer uluslararası kuruluşlarla irtibat sağlamak maksadıyla, geliştirdiği İrtibat ve İzleme Konsepti esas alınarak her belediye için bir tim olacak şekilde kurulması öngörülen İrtibat ve İzleme Timlerine Türkiye, Dragas ve Güney Prizren’de iki tim ile katkıda bulunmuştur.
(e) Kosova ve Bosna Hersek’teki gelişmeler doğrultusunda, Türkiye Balkanlardaki Milli Kısıtlamalarını tekrar gözden geçirmiş, “Kalabalıkların Kontrol Altına Alınması (CRC)” görevlerine ilişkin kısıtlamamız kaldırılmış, Bosna Hersek ve Kosova’daki birliklerimizin iki ülke arasında sınır ötesi harekat yapmaması kısıtlaması muhafaza edilmiş ve ilgili NATO Makamlarına bildirilmiştir. Türk birlikleri Bosna Hersek ve Kosova’da NATO’nun verebileceği her görevi yapabilecek şekilde teçhiz edilmişlerdir.
(4) Makedonya:
Türkiye, 15 Ağustos-15 Eylül 2001 tarihleri arasında icra edilen “Esas Hasat” operasyonuna bölük seviyesinde bir birlik ile katılmıştır. Türk bölük timi 05-06 Ekim 2001 tarihlerinde Türkiye’ye geri intikal etmiştir.
(a) Takiben Uluslararası Gözlemcilere destek sağlamak maksadıyla, NATO önderliğinde 15 Aralık 2002 tarihine kadar icra edilen “ Amber Fox ” harekatına 32 kişilik bir takım ile iştirak edilmiştir. Daha sonra NATO, altı ay süreli Müttefik Uyumu (Allied Harmony) harekatını başlatmıştır. Türkiye, bu harekatta takımımıza uygun bir görev verilmemesi nedeniyle, söz konusu takımı 19 Aralık 2002 tarihinde geri çekmiş; ancak karargahta 4 personel görevlendirmiştir.
(b) NATO tarafından icra edilen Müttefik Uyumu harekatı, 31 Mart 2003 tarihinde AB’ye devredilmiştir. Türkiye AB tarafından icra edilen “Concordia” harekatına iki hafif irtibat timi, AB karargahında 2 subay ve NATO Üsküp karargahında 1 subay ile iştirak etmiştir. Concordia Harekatı 15 Aralık 2003 tarihinde sona ermiş ve görevli personelimiz geri çekilmiştir. Bu tarihten itibaren görevi AB Polis Gücü PROXİMA devralmıştır. PROXİMA Polis Gücü’nde 4 Jandarma personeli ve NATO Üsküp Karargahında 1 subayımız görev yapmaktadır.
(c) Türkiye, Makedonya’da NATO önderliğinde icra edilen harekata iştirak eden birliklerin masraflarını Kosova Tabur Komutanlığı bütçesinden karşılamıştır. AB öncülüğünde icra edilen harekata 136.000 Euro katkı payı ödenmiştir.
(5) Arnavutluk:
Barış için Ortaklık (PfP) üyesi olan Arnavutluk’un önümüzdeki dönemde NATO’ya üye olması çalışmalarına katkıda bulunmak, silahlı kuvvetlerinin yeniden yapılandırılmasına yardımcı olmak ve NATO ile ilişkilerinde işbirliği ve koordinasyonu sağlamak maksadıyla Tiranda bir NATO Karargahı teşkil edilmiştir. Bu karargahta 1 Türk subayı da görev yapmaktadır.
b. “Active Endeavour” Harekatı:
(1) Terörizme karşı Doğu AKDENİZ' de ACTIVE ENDEAVOUR Harekatı; NATO Daimi Deniz Kuvvetleri (SNMG1/SNMG2) tarafından dönüşümlü olarak ENDEAVOUR Görev Kuvveti (Task Force ENDEAVOUR (TFE)) adı altında icra edilmektedir.
NATO ülkeleri tarafından TFE'nin desteğine, SNMG1/SNMG2 katılımları haricinde ilave unsurlar tahsis edilmektedir.
(a) Türkiye, bu harekata daimi olarak ;
(I) SNMG2 bünyesinde görevli bir Fırkateyn, (II) İzmir'de "On Call" durumunda hazır bekleyen bir Karakol Gemisi, (III) Belirli aralıklarla görev almak üzere bir Akaryakıt Gemisi, (IV) Sınırlı periyotlarla Denizaltı desteği ile iştirak etmektedir.
(b) Ayrıca, Türkiye OAE Harekatına aşağıdaki unsurlarla ilave katkıda bulunmuş/bulunmaktadır;
(I) 15-30 Haziran 2004 tarihlerinde 1 Fırkateyn.
(II) 25-30 Haziran 2004 tarihlerinde (İstanbul Zirvesi) 1 Fırkateyn.
(III) 01-31 Aralık 2004 tarihlerinde 1 Korvet.
(IV) 15 Mart-15 Nisan 2005 tarihlerinde 1 Fırkateyn.
(c) Aynı zamanda Aksaz Deniz Üssü harekata iştirak eden Müttefik gemiler tarafından lojistik maksatlı olarak yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
(2) Ekim 2001’den itibaren devam etmekte olan ACTIVE ENDEAVOUR (OAE) Harekatı ile ilgili olarak, Sonbahar 2003 ve İlkbahar 2004 Periyodik Gözden Geçirme Raporlarını takiben NAC direktifleri doğrultusunda Yeni Harekat Paterni'nin uygulanması kararı alınmış ve 01 Ekim 2004 tarihinden itibaren uygulamaya geçilmiştir.
(
3) Karasuları haricindeAKDENİZ’in tamamına genişletilen ACTIVE ENDEAVOUR Harekatı (OAE) birbiri ile bağlantılı iki ayrı faaliyetten (AkdenizveSTROG) oluşmaktadır.
(a) AKDENİZ:
Akdeniz'in bütününden sorumlu olarak istihbarata dayalı harekat icra edecek şekilde revize edilmiştir. Ancak Harekat genişletilmiş sahanın bir bölümünde, etkinleştirilmiş kuvvetlerle periyodik olarak Akın Harekatı şeklinde icra edilecektir. Ayrıca D/K Uçakları ve Denizaltıların belirgin sahalarda, koordineli karakol görevlerinde kullanılması planlanmıştır. Harekatın esas gayesi; tanımlanmış deniz resmini sadeleştirmek maksadıyla bilgi ve istihbaratı toplamak ve işlemek, bütün gayreti, seçilmiş temaslar üzerine odaklamaktır. Bu maksatla JFC NAPOLİ bünyesinde Joint Information Analysis Center (JIAC) tesis edilmektedir.
(b) STROG (Strait of Gibraltar):
Terörist hücumlara karşı koruma sağlamak maksadıyla ticari olmayan müttefik deniz taşımacılığına refakat etmek üzere icra edilmektedir. Refakat edilecek gemi sayısının belirli bir seviyenin altına düşmesi durumunda harekatın askıya alınması söz konusudur.
(4) Active Endeavour Harekatına NATO dışı ülke katılımları kapsamında Rusya Federasyonu ile mektup değişimi 09 Aralık 2004 tarihinde Bakanlar toplantısında imzalanmış olup RF’nin 2005’in ortalarından itibaren harekata Akdeniz’de katılması planlanmaktadır.
(5) Active Endeavour harekatının Türkiye’ye yıllık maliyeti yaklaşık 13,5 Milyon ABD dolarıdır.
c. ISAF (International Security Assistance Force):
(1) Bonn anlaşması uyarınca, Kabil ve çevresinin güvenliğinin sağlanmasında Afganistan’da kurulan Geçici Yönetime yardımcı olmak maksadıyla, BM Güvenlik Konseyinin 1386 sayılı kararı doğrultusunda 19 Aralık 2001 tarihinde İngiltere liderliğinde Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti oluşturulmuş ve bu kuvvet
16 Ocak 2002 tarihinden itibaren tam harekat kabiliyetine ulaşmıştır.
Salı Tem. 29, 2008 9:36 pm